MF: gdyby nie reforma finansów JST dochody budżetu państwa w okresie styczeń – kwiecień byłyby wyższe o 8,7 proc.

MF opublikowało w czwartek szacunkowe wykonanie budżetu państwa w okresie styczeń - kwiecień 2025 r. Z informacji wynika, że po czterech miesiącach tego roku dochody budżetu państwa wyniosły 176,4 mld zł i były niższe o ok. 37,7 mld zł (tj. 17,6 %) w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego (214,1 mld zł, tj. 34,2% planu).

Z kolei dochody podatkowe budżetu państwa wyniosły 157,9 mld zł i były niższe w stosunku do wykonania w okresie styczeń – kwiecień 2024 r. o ok. 35,8 mld zł (tj. 18,5%). Z danych resortu wynika m.in. że dochody z podatku PIT wyniosły 22,7 mld zł i były niższe o ok. 47,7 mld zł w stosunku do wykonania w okresie styczeń – kwiecień 2024 r., a dochody z podatku CIT wyniosły 34,0 mld zł i były niższe o ok. 1,0 mld zł (tj. 3,0 %), w stosunku do wykonania w okresie styczeń – kwiecień 2024 r.

Resort wyjaśnił jednak, że porównując dane o wykonaniu dochodów budżetu państwa w zakresie PIT i CIT do wykonania z 2024 r. należy pamiętać, że od 2025 r. w życie weszła reforma finansowania samorządów, która zmieniła udziały jst w PIT i CIT. Wobec tego udziały przypadające budżetowi państwa są nieporównywalne między tymi latami.

Wysokość udziałów przekazanych JST z tytułu udziału w dochodach z PIT w okresie styczeń-kwiecień 2025 r. wyniosła 80,3 mld zł. W porównaniu z kwotą 24,3 mld zł przekazaną w analogicznym okresie poprzedniego roku stanowi to wzrost o 56,0 mld zł (230,2%) r/r. W okresie styczeń-kwiecień 2025 r., całkowite wpływy sektora finansów publicznych (tj. budżetu państwa i JST) z PIT wyniosły 57,6 mld zł i były wyższe o 8,3 mld zł (16,8%) w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku. Na styczeń oraz luty 2025 r. zostały przypisane raty w wysokościach po 2/13 kwoty udziałów zaplanowanej na cały rok. Pozostałe raty w kolejnych miesiącach roku budżetowego 2025 stanowią 1/13 kwoty zaplanowanej na cały rok.

W marcu br. dokonywano wpłat z tytułu rozliczenia rocznego CIT za 2024 r. W ubiegłym roku natomiast większość wpłat dokonywana była w kwietniu, przez co dane za marzec i kwiecień w tych dwóch latach nie są w pełni porównywalne. W tym roku termin rozliczenia rocznego CIT dla większości podatników to 31 marca, zaś w 2024 r. był to 2 kwietnia, co spowodowało przesunięcie wpłat podatników w związku z rozliczeniem rocznym na marzec.

Wydatki budżetu państwa w okresie styczeń – kwiecień 2025 r.

Wykonanie wydatków budżetu państwa w okresie styczeń – kwiecień 2025 r. wyniosło 267,8 mld zł tj. 29,1 % planu, jednocześnie było wyższe o ok. 13,8 mld zł  (tj. o 5,4 %) w stosunku do tego samego okresu roku 2024 (254,0 mld zł, tj. 29,3% planu).

Porównując wykonanie wydatków po kwietniu 2025 r. z okresem styczeń – kwiecień 2024 r. ich wyższe wykonanie wynika przede wszystkim z przekazania w marcu br. środków w kwocie ok. 19 mld zł z części 20- Gospodarka (I transza) na spłatę zobowiązań z tytułu obligacji wraz z odsetkami Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. wyemitowanych w roku 2020 na sfinansowanie rządowego programu „Tarcz Finansowych”.

Po kwietniu 2025 r. najwyższe wydatki odnotowano w następujących częściach budżetu państwa:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w wysokości 58,8 mld zł tj. 29,7% planu,
Obrona Narodowa – w wysokości 29,2 mld zł tj. 23,7% planu,
Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego – w wysokości 20,4 mld zł tj. 40,6% planu,
Gospodarka – w wysokości 19,7 mld zł tj. 54,2% planu,
Budżety Wojewodów – w wysokości 18,6 mld zł tj. 40,2% planu,
Zdrowie – w wysokości 16,2 mld zł tj. 43,4% planu,
Sprawy wewnętrzne – w wysokości 15,2 mld zł tj. 31,5% planu,
Obsługa długu Skarbu Państwa – w wysokości 14,7 mld zł tj. 19,4% planu,
Środki własne UE – w wysokości 12,5 mld zł tj. 36,2% planu,
Szkolnictwo wyższe i nauka – w wysokości 11,1 mld zł tj. 33,7% planu.
Ponadto wyższe wykonanie odnotowano m.in:

w części 46 – Zdrowie, przekazano więcej o 10,6 mld zł, w związku z przekazaniem dotacji dla Narodowego Funduszu Zdrowia, oraz środków na staże i specjalizacje medyczne, a także działalność dydaktyczną i badawczą;

w części 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazano więcej o ok. 2,8 mld zł, co związane było z realizacją programu „Aktywny rodzic” (program  wspierania rodziców w skutecznym łączeniu ról rodzinnych z aktywnością zawodową wystartował od października 2024 r.) oraz wypłatą świadczeń wspierających (celem programów jest udzielenie osobom z niepełnosprawnością pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych), ponadto wydatki ZUS uwzględniają już waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2025 r. Natomiast w zakresie dotacji przekazanej do FUS na wypłatę świadczeń gwarantowanych przez państwo wykonanie wyniosło 11,9 mld zł i było niższe od wykonania po czterech miesiącach 2024 r. o 1,7 mld zł tj. o ok. 12,6%;

w części 29 – Obrona narodowa wykonanie było wyższe o 1,9 mld zł, m.in. w związku z zakupem sprzętu i uzbrojenia wojskowego;

w części 84 – Środki własne UE przekazano więcej o 1,2 mld zł co wynika z wyższych wpłat do UE z tytułu opłat celnych w wyniku wyższego ich poboru na granicach oraz wyższego poziomu wydatków budżetu UE w br. w porównaniu do roku ubiegłego;

w części 26 – Łączność przekazano więcej o 1,0 mld zł. Środki przeznaczono głównie na dotację do operatora pocztowego;

w części 79 – Obsługa długu Skarbu Państwa w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego przekazano więcej środków na wydatki o 0,8 mld zł, co było rezultatem wzrostu poziomu obsługiwanego zadłużenia oraz bieżącego rozkładu jego obsługi;

Natomiast w ramach części 82 – Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego wykonanie było niższe o 29,5 mld zł, z uwagi na zmianę ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która wprowadziła istotne zmiany m.in. w zasadach ustalania subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Od 2025 r. subwencja ogólna ma charakter uzupełniający, stąd niższa, w porównaniu do roku 2024,  kwota wydatków dla tej części. JST mają zwiększone udziały w podatkach PIT i CIT.

mp/