RPO: Anonimowy wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest prawnie dopuszczalny

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Wojewody Łódzkiego o wyjaśnienia w sprawie naruszenia prawa dostępu do informacji publicznej zagwarantowanego w art. 61 Konstytucji RP jako prawo człowieka i obywatela. Chodziło o to, że wojewoda oraz urzędnicy pozostawiali bez odpowiedzi anonimowe wnioski o udostępnienie informacji publicznej.

„Z analizy najnowszego orzecznictwa NSA i aktualnych tez doktrynalnych wynika jednoznaczna konkluzja: anonimowy wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest prawnie dopuszczalny” – wskazał RPO. „W orzecznictwie NSA kształtuje się też linia orzecznicza, że wniosek anonimowy, wystosowany mailowo do podmiotu zobowiązanego na podstawie przepisów ustawy o informacji publicznej, jest prawnie dopuszczalny, o ile informacja ma być udostępniona na adres mailowy, z którego wysłano wniosek” – dodał. 

Jak wyjaśniono w piśnie skierowanym do wojewody, brak jest w ustawie o informacji publicznej przepisu, który wprost stawia wymóg wnioskodawcy, by ten wskazał swoje imię i nazwisko bądź określoną nazwę.

„Mając to na uwadze, należy stwierdzić, że w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich w obecnym stanie normatywnym nie ma podstaw do utrzymywania poglądu, że podanie imienia i nazwiska bądź nazwy wnioskodawcy jest konieczne do załatwienia sprawy z wniosku o udostępnienie informacji publicznej” – wskazano.

RPO przywołał w tym zakresie rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku NSA z dnia 14 listopada 2019 r. w sprawie I OSK 692/18 orzeczono, że: „w ustawie o dostępie do informacji publicznej brak jest wskazania jakichkolwiek wymagań formalnych wniosku (poza utrwaleniem go w formie pisemnej). […] W przepisach ustawy o dostępie do informacji publicznej brak jest nakazu, aby wnioskodawca musiał podać swoje dane osobowe albowiem może informację uzyskać ustnie, może wnioskować także o przesłanie jej na poste restante czy na adres skrytki pocztowej. Wniosek taki wszczyna postępowanie w sprawie udzielenia informacji publicznej. Argumentem przemawiającym za dopuszczalnością także i takiej formy wniosku jest wynikający z przepisów ustawy brak konieczności pełnego zidentyfikowania wnioskodawcy, a to ze względu na to, że żądając informacji nie musi się on wykazać jakimkolwiek interesem prawnym lub faktycznym, aby otrzymać informację”. 

Jak dodano w piśmie, stanowisko NSA zostało rozwinięte w kolejnym wyroku z dnia 1 czerwca 2022 r. w sprawie III OSK 5102/21. „To, że adres email nie odzwierciedla imienia i nazwiska, (nazwy) autora wniosku, nie oznacza, że pozbawiony jest cech identyfikujących. Udostępnienie informacji publicznej zwrotnie na adres email, z którego przesłano wniosek zawsze będzie stwarzać pewność, że informacja ta trafiła do autora wniosku, pomimo że jego personalia nie będą ujawnione. […] W dostępie do informacji publicznej nie chodzi bowiem o to, aby zidentyfikować wnioskującego o udostępnienie informacji publicznej, lecz aby mieć pewność, że jest ona udostępniania temu podmiotowi, który o nią wnioskował” – wskazał NSA.

mr/