Nadużycia w żądaniach dostępu do informacji publicznej. Samorządowcy chcą zmian

W przyjętym stanowisku Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych domaga się nowelizacji ustawy o dostępie do informacji publicznej. Chodzi o wprowadzenie przepisów umożliwiających odmowę udzielenia informacji w przypadku, gdy z okoliczności sprawy wynika, że wniosek stanowi nadużycie prawa i jest składany w sposób sprzeczny z celem ustawy 

„Wnosimy o wprowadzenie do ustawy o dostępie do informacji publicznej ogólnej klauzuli „nadużycia prawa do informacji publicznej” jako instrumentu legislacyjnego zapobiegającego działaniom, które formalnie mieszczą się w granicach prawa, lecz faktycznie prowadzą do jego instrumentalizacji w sposób sprzeczny z interesem publicznym” – wskazano w stanowisku.

Samorządowcy chcą, by odmowa udzielenia informacji mogła nastąpić  w szczególności, „jeżeli żądanie informacji ma charakter uporczywy, powtarzający się lub nadmierny, a jego realizacja prowadziłaby do nieproporcjonalnego obciążenia organu”.  

Proponowane przez OPOS przepisy umożliwiałyby też odmowę udzielenia informacji w przypadku, gdy wniosek zostałby złożony z zamiarem pozyskania informacji w celach komercyjnych lub związanych ze sprawą indywidualną wnioskodawcy. Samorządy chciałyby też mieć możliwość odmowy w przypadku wniosków dotyczących informacji, których ujawnienie mogłoby zagrażać skuteczności działań związanych z ochroną ludności i obroną cywilną oraz zarządzaniem kryzysowym niezależenie od ochrony informacji przewidzianej w innych przepisach. 

Zgodnie z proponowanymi przez OPOS rozwiązaniami, wnioskodawca powinien również wykazać, że uzyskanie informacji publicznej jest szczególnie istotne dla interesu publicznego.

Na konieczność wprowadzenia zmian w obowiązującej ustawie dostępie do informacji publicznej wskazywał też prezes Unii Miasteczek Polskich Grzegorz Cichy podczas Krajowego Kongresu Sekretarzy. Podkreślał, że samorządy zalewane są tysiącami maili i wniosków w sprawach informacji dotyczących np. wynagrodzeń, które potem służą do tworzenia komercyjnych treści. 

„To należy na pewno zmienić, przejrzeć, bo to jest uciążliwe dla sekretarzy” – podkreślał Cichy.

Wśród problemów dotyczących stosowania przepisów o dostępnie do informacji publicznej samorządowcy wymieniają też: składanie dużej liczby wniosków bądź wniosku z dużą liczbą pytań przez jednego wnioskodawcę w krótkich odstępach czasu, w celu sparaliżowania działalności organu, składanie dużej liczby tożsamych wniosków o dostęp do informacji publicznej do wielu jednostek organizacyjnych gminy oraz składanie wniosków o dostęp do informacji publicznej w celu wykorzystania odpowiedzi w prywatnej sprawie wnioskodawcy.

Według OPOS problemem są tez wnioski o dostęp do informacji publicznej wygenerowane przez modele językowe oparte na sztucznej inteligencji, często masowe i schematyczne albo zawierające nienaturalnie rozbudowaną formę językową.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej reguluje zasady uzyskania informacji publicznej, w tym informacji przetworzonej, wglądu do dokumentów urzędowych oraz dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

mr/