Raport: odsetek osób, które skorzystały z systemu kaucyjnego może być niższy, niż to wynika z ankiet

W badaniu UCE Research i Shopfully 12,1 proc. konsumentów zadeklarowało, że już skorzystało z systemu kaucyjnego. 85,2 proc. stwierdziło, że jeszcze tego nie zrobiło, a 2,7 proc. - że nie pamięta.

Z badań ankietowych wynika, że z systemu kaucyjnego skorzystało 12,1 proc. konsumentów, jednak w ocenie ekspertów może być ich mniej, bo część z nich nie rozumie jego zasad - wynika z raportu UCE Research i Shopfully. Według ekspertów pokazuje to, że niezbędna jest społeczna akcja edukacyjna.

Jak wskazali autorzy raportu, szczegółowa analiza pokazuje, że rzeczywisty odsetek może być niższy, ponieważ spora część osób, które udzieliły pozytywnej odpowiedzi, nie do końca rozumie, jak działa system i może być zdezorientowana.

Zgodnie z zasadą konsument oddaje do placówki handlowej specjalnie oznaczone opakowanie i otrzymuje zwrot kaucji.

"Tymczasem z obserwacji rynku i informacji, jakie płyną do nas od sprzedawców detalicznych, wynika, że popularnością cieszyły się akcje organizowane przez największe sieci handlowe, w których klienci mogli oddawać w sklepach opakowania bez oznaczeń. W zamian można było otrzymać jakieś niewielkie bonusy, rabaty, drobne kwoty, gadżety lub po prostu oddać swoje opakowania bez gratyfikacji. Akcje te odbywały się głównie jeszcze przed rozpoczęciem funkcjonowania systemu kaucyjnego, ale konsumenci mogli mylnie uznać, że już z niego skorzystali" - ocenili analitycy z UCE Research.

Innym zjawiskiem obserwowanym na rynku jest przynoszenie przez niektórych klientów opakowań do placówek handlowych, ale bez uzyskania zwrotu kaucji.

"Również i w takich przypadkach istnieje spore prawdopodobieństwo, że konsument, który tak zrobił, uznał, że spełnił swój obowiązek, a zatem skorzystał z systemu kaucyjnego" - zauważył Robert Biegaj z Shopfully.

Autorzy raportu zwrócili uwagę, że znamienne w tym kontekście są wyniki badania przeprowadzonego przez UCE Research dla specjalistycznego portalu branżowego w połowie lipca br. Ponad 13 proc. ankietowanych konsumentów stwierdziło w nim, że system kaucyjny już działa - mimo że wszedł on w życie dopiero 1 października. Z kolei 52 proc. badanych nic na ten temat nie wiedziało, choć w tym czasie w mediach temat ten często był już poruszany.

"Należy wyciągnąć z tego wniosek, że bez przeprowadzenia zakrojonej na szeroką skalę i sprawnie zrealizowanej akcji edukacyjnej, system kaucyjny wciąż będzie kulał. Przy tym sieci handlowe nie wyręczą w tym zadaniu państwa, bo trafią na niechęć ze strony konsumentów. Bez odpowiedniej edukacji system pozostanie niszowym rozwiązaniem, a jego główny cel polegający na odzyskiwaniu opakowań i ograniczeniu zanieczyszczania środowiska nie zostanie osiągnięty" - podkreślili eksperci z UCE Research.

W ocenie autorów raportu system pobierania i późniejszego zwrotu kaucji ma szansę się upowszechnić, kiedy na rynku będzie już odpowiednia duża liczba produktów z oznaczeniami informującymi o tym, że są one objęte kaucją, co zmotywuje konsumentów do regularnego oddawania opakowań. Nie nastąpi to jednak szybciej niż w 2026 roku, kiedy upłynie planowany okres przejściowy dla producentów i sieci handlowych, a w obrocie znajdą się tylko opakowania zwrotne.

"Przez ten czas należałoby przeprowadzić na solidną kampanię edukacyjną, w której nie tylko wyjaśnione zostaną cele systemu kaucyjnego, a przede wszystkim zaprezentuje się realne zachęty, które skłonią konsumentów do tego, żeby włączyli zwrot opakowań do codziennej rutyny" - podkreślił Biegaj.

W raporcie przedstawiono wyniki badania przeprowadzonego w dniach 10-14 października br. na próbie 987 Polaków w wieku 18-80 lat, którzy są odpowiedzialni za realizację bieżących zakupów w swoich gospodarstwach domowych.

Od początku października w Polsce obowiązuje system kaucyjny, co oznacza, że do napojów w butelkach plastikowych, metalowych puszkach i szklanych butelkach wielorazowego użytku ma być doliczana kaucja, którą można odzyskać po oddaniu opakowania. Kaucja wynosi 50 groszy w przypadku butelek plastikowych i puszek, a 1 zł w przypadku wielorazowych butelek szklanych.(PAP)

gkc/ malk/