UNICEF Polska i Rzeczniczka Praw Dziecka: monitorowanie wdrażania Konwencji o prawach dziecka to jedno z naszych najważniejszych działań

„Mając na uwadze prawo i bezpieczeństwo dzieci, widzę pilną konieczność ratyfikacji III protokołu do Konwencji. Dzięki temu Polska dołączy do grona państw, które wartości zapisane w Konwencji uznają za najwyższy priorytet” - podkreślała Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka.

UNICEF Polska, działając w imieniu Koalicji Organizacji Pozarządowych, we współpracy z Biurem Rzecznika Praw Dziecka zorganizował we wtorek, 19 listopada, debatę poświęconą postępom we wdrażaniu Konwencji o prawach dziecka w Polsce. 

W 2024 r. mija 35 lat od przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Konwencji o prawach dziecka. Ten dokument ustanowił powszechne standardy ochrony najmłodszych, wyznaczył kierunki realizacji i zasady poszanowania ich praw oraz jest fundamentem działania Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci UNICEF.

„Konwencja praw dziecka to jeden z tych dokumentów międzynarodowych, który wyznacza standardy. Dla mnie ważne jest, że został w niej bezpośrednio umieszczony zakaz dyskryminacji ze względu na różne przesłanki.” – mówiła Katarzyna Kotula, ministra do spraw równości Polski. „Musimy jako rząd, wspólnie z organizacjami pozarządowymi wziąć odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci” – dodała.

UNICEF Polska prowadzi monitorowanie Konwencji wraz z partnerami w ramach Koalicji Organizacji Pozarządowych. Wspólnie omawiane są najważniejsze problemy dotyczące realizacji jej zapisów oraz planowane są różnorodne działania, w tym m.in. przygotowywanie raportów, stanowisk i apeli. 

„Monitorowanie wdrażania Konwencji o prawach dziecka to jedno z najważniejszych działań UNICEF w Polsce i na świecie. Mimo że od jej uchwalenia minęło już 35 lat, widzimy, że w wielu obszarach taka weryfikacja realizacji jej zapisów jest absolutnie niezbędna” – mówiła Renata Bem. 

Ponieważ wdrażanie Konwencji przez Polskę poddawane jest okresowej ocenie przez Komitet Praw Dziecka ONZ, Koalicja sprawdza stan realizacji jego zaleceń oraz pracuje nad rekomendacjami dla polskiego rządu w tym zakresie.

Jedną z ważnych kwestii poruszonych w toku debaty był tzw. III protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka, który Polska jedynie podpisała, i który -od 2013 r. czeka na ratyfikację. 

III protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka ustanawia istotny mechanizm ochrony praw dziecka. Przyznaje każdemu dziecku, grupie dzieci, a także innym osobom działającym w ich imieniu, możliwość zawiadomienia Komitetu Praw Dziecka o tym, że dziecko lub dzieci stały się ofiarami naruszenia praw przyznanych w Konwencji lub jej protokołach fakultatywnych. Według ekspertów obecnych na debacie UNICEF Polska ratyfikowanie protokołu pozwoliłoby dzieciom zakwestionować ograniczenie ich prawa do edukacji, pozbawienie kontaktu z rodzicami czy brak zapewnienia im ochrony przed przemocą. Jednocześnie może on stać się istotnym wzmocnieniem krajowych i regionalnych mechanizmów skargowych, prowadząc do większego poszanowania praw dziecka. 

„Ten protokół wprowadza skargę indywidualną, umożliwia skargi międzynarodowe, co pozwala, dzięki spojrzeniu z zewnątrz, na ostrzeżenie o ryzyku nieodwracalnej szkody dziecka. Wprowadza także mechanizmy śledztwa w wypadku poważnych naruszeń praw człowieka” – wyliczał Marcin Wolny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Ratyfikację III protokołu rekomendował Polsce Komitet Praw Dziecka, zwracał na nią uwagę również Rzecznik Praw Obywatelskich, a o jej ratyfikację apelował wielokrotnie Rzecznik Praw Dziecka oraz liczne organizacje społeczne, a także Koalicja Organizacji Pozarządowych, która w czerwcu tego roku zwróciła się w tej sprawie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Zdaniem Moniki Hornej-Cieślak ratyfikacja tych zapisów pranych jest bardzo ważna. „Powstanie jasna ścieżka reagowania na zagrożenia najmłodszych na poziomie międzynarodowym” – przekonywała Rzeczniczka Praw Dziecka.

Uczestnicy debaty rozmawiali również o tak istotnych kwestiach jak przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci oraz potrzeba reformy systemu pieczy zastępczej. Przytoczone ogólnopolskie badania firmy Ipsos wskazały, że 36 proc. Polaków widzi usprawiedliwienie dla kar fizycznych, a 11 mln Polaków twierdzi, że bicie to metoda wychowawcza. Posłanka Monika Rosa, przewodnicząca sejmowej Komisji ds. Dzieci i Młodzieży przekonywała, że najmłodszych musimy obdarzyć większą troską i zadbać o nich mocniej.
„Cele komisji to zapewnienie bezpieczeństwa dzieci - fizycznego i w świecie cyfrowym” – mówiła Monika Rosa.

W celu poprawienia bezpieczeństwa dzieci Ministerstwo Sprawiedliwości planuje też stworzenie „systemu śledzenia losów dziecka”.  „Planujemy rozpoczęcie monitorowanie losów dziecka, nad którym zapaliła się czerwona lampka. Do systemu będą mieli wgląd lekarze rodzinni, nauczyciele, tak żeby możliwa była szybka reakcja na problemy dzieci” – wyjaśniała Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Polski.

Podczas dyskusji opisano zasady działania pieczy zastępczych, a także zastanawiano się nad sposobami usprawnienia działań opiekuńczych dla dzieci i młodzieży. Na zakończenie w myśl hasła „Nic o młodzieży, bez młodzieży” młodzi ludzie opowiedzieli o swojej przygodzie z działaniami społecznymi i Konwencją o prawach dziecka. Młodzież podkreślała szanse, jakie daje im prawo, mówili, że mogą rozwijać się, uczyć, zabierać publicznie głos, odpoczywać, być bezpiecznymi. 

Zdaniem licealistów wiedza o zapisach Konwencji o prawach dziecka powinna być powszechna, by młodzież znała swoje prawa i mogła je egzekwować. Jan Gawroński, społeczny zastępca Rzecznika Praw Dziecka zauważył, że aktualnie dla osób młodych trwa bardzo ważny moment. 

„Niezmiernie się cieszę, że mówimy głośno o Konwencji oraz o tym, jak potrzebna jest konieczność ratyfikacji przez Polskę III protokołu fakultatywnego do Konwencji oraz o działaniach, które Polska powinna podjąć, aby zapewnić należytą ochronę praw dziecka w naszym kraju” - zaznaczył Jan Gawroński. 

Obok UNICEF Polska w skład Koalicji Organizacji Pozarządowych wchodzą: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Polski Komitet EAPN (EAPN Polska), ATD Czwarty Świat, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce, Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Fundacja Integracja, Fundacja W stronę dialogu, Koalicja na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej, Fundacja Szkoła z Klasą oraz Fundacja La Strada – Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu.

Źródło informacji: PAP MediaRoom