Premier: projekt noweli Karty nauczyciela o godzinach ponadwymiarowych będzie poselski

Z początkiem roku szkolnego 2025/2026 weszła w życie tzw. duża nowelizacja Karty nauczyciela. Nauczycielskie związki zawodowe po wejściu jej w życie informowały, że nauczyciel, który jest w szkole i jest gotowy do pracy zgodnie z przydzielonymi mu godzinami ponadwymiarowymi, nie otrzymuje wynagrodzenia za nie, gdy nie ma w szkole klasy, bo np. jest ona na wycieczce. Związek Nauczycielstwa Polskiego podał, że ma sygnały z poszczególnych szkół, że nauczyciele bądź też całe grona pedagogiczne w ramach solidarności zawodowej wstrzymują wyjścia klasowe z powodu zmian w rozliczaniu godzin ponadwymiarowych.

Premier we wtorek przed posiedzeniem rządu zaznaczył, że w nowelizacji znalazło się „bardzo dużo korzystnych zmian dla nauczycieli”, ale sprawa godzin ponadwymiarowych „okazała się bardzo dotkliwym ciosem z punktu widzenia nauczycielek i nauczycieli”. Według niego, jeśli nauczyciele nie wykonują obowiązków z winy pracodawcy, czyli dyrekcji, albo z jakichś powodów niezależnych od nich, to wtedy z ich punktu widzenia „jest oczywiste, że powinni też mieć płacone za to, bo są w szkole, są do dyspozycji, są w gotowości”.

Przypomniał, że w poniedziałek długo o tym rozmawiał z nauczycielkami z Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Legionowie, żeby – jak zaznaczył – skonfrontować to wszystko, co dzieje się wokół godzin. – Wszyscy mieli tutaj jednolitą opinię – poinformował premier.

– Zwrócimy się do klubu poselskiego, a może nawet do klubów poselskich koalicji, aby w trybie sejmowym, co bardzo przyspieszy całą procedurę, chodzi mi o maksymalne przyspieszenie tej procedury, aby przygotować nowe przepisy – powiedział Tusk. Wyjaśnił, że chodzi o to, by nauczyciele za tę gotowość do pracy dostali wynagrodzenie.

– Są bardzo różne sytuacje. One są nie do opisania. Dlatego nie będę proponował tworzenia jakiegoś szczegółowego katalogu – przekazał. Zaznaczył, że nauczyciele dobrze wiedzą, że kiedy są w szkole, w każdej chwili mogą być potrzebni. – W różnych sytuacjach mogą się znaleźć. I nie jest do opisania w dokumencie szczegółowo, jak ma wyglądać ta gotowość – powiedział premier. Wskazał na potrzebę zaufania. – Szkoła to jest życie, a nie przepisy – dodał.

- Jestem przekonany, że wszyscy państwo, nie tylko z resortu, ale także w Sejmie, przyłożycie maksimum dobrej woli i energii żeby jak najszybciej tę kwestię naprawić. Dałem słowo nauczycielkom i nauczycielom z pełnym przekonaniem, że racja jest po ich stronie - podkreślił premier.

W związku z sygnałami od nauczycieli dotyczącymi rozliczania po nowemu godzin ponadwymiarowych ZNP wystąpiło we wrześniu do Ministerstwa Edukacji Narodowej o jednoznaczną wykładnię w sprawie wynagrodzenia za te godziny.

W połowie października resort edukacji wydał komunikat, w którym podał, że zasadą jest, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, czyli za przydzielone i zrealizowane zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze. Jednocześnie przewidziano dwa wyjątki, w których nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia, mimo niezrealizowania tych godzin.

Pierwszy wyjątek dotyczy sytuacji, gdy nauczyciel na polecenie dyrektora realizuje inne obowiązki opiekuńcze lub wychowawcze, jak na przykład opieka nad uczniami podczas wycieczki, wyjść, np. do teatru, zawodów sportowych czy imprez szkolnych. Drugi przypadek dotyczy sytuacji, gdy niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych mu w ramach godzin ponadwymiarowych zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, np. choroby dziecka lub ucznia, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.

„Nauczyciel, który nie może zrealizować zaplanowanych godzin ponadwymiarowych z przyczyn dotyczących szkoły, np. z powodu wyjazdu klasy na wycieczkę, może mieć przydzielone doraźne zastępstwo, za które przysługuje wynagrodzenie w takiej samej stawce, jak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, lub może mieć przydzielone zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów na terenie szkoły i wtedy zachowa prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Organizacja pracy szkoły należy do kompetencji dyrektora szkoły” – wyjaśniło ministerstwo edukacji, odnosząc się do problemu podnoszonego przez związkowców.

ZNP i Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” domagają się prawa do wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych również w wypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć nie z winy nauczyciela. Chcą nowelizacji Karty i wprowadzenia do niej takiego zapisu.

W niedzielę podczas Igrzysk Wolności w Łodzi ministra edukacji Barbara Nowacka podkreśliła, że zadaniem ministra będzie doprowadzenie do zmiany sposobu liczenia godzin ponadwymiarowych, aby nauczyciele nie mieli poczucia krzywdy. Rzeczniczka MEN Ewelina Gorczyca poinformowała PAP, że ministra zleciła prace w resorcie i poleciła szerokie konsultacje z dyrektorami szkół.

Zgodnie z Kodeksem pracy czas pracy nauczyciela wynosi 40 godzin tygodniowo, a w jego skład wchodzi obowiązkowe pensum dydaktyczne (tzw. godziny tablicowe) zróżnicowane w zależności od rodzaju wykonywanych zajęć. Godzina ponadwymiarowa przydzielana jest nauczycielowi powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, nie może być przydzielana powyżej normy.

dsr/ joz/ ktl/