Gmina zapowiada pozwy ws. ochrony dóbr osobistych. Wojewoda: nie można jej tego zabronić

Zastępca RPO Stanisław Trociuk zwrócił się do wojewody mazowieckiego Mariusza Frankowskiego z prośbą o uchylenie uchwały gminy Jasieniec ws. ochrony jej dóbr osobistych. Gmina zapowiedziała pozwy przeciw osobom i podmiotom naruszającym dobre imię gminy w reakcji na publikację „materiałów zawierających nieprawdziwe informacje dotyczące funkcjonowania gminy Jasieniec”. Zgodnie z uchwałą za jej wykonanie ma odpowiadać wójt gminy.

Zdaniem zastępcy RPO, takie działania mogą naruszać konstytucyjnie gwarantowaną wolność wypowiedzi i prowadzić do stosowania tzw. strategicznych pozwów, mających na celu stłumienie debaty publicznej.

„Kierowanie przez organ władzy publicznej powództwa cywilnego ws. ochrony reputacji, co do zasady prowadzi do naruszenia wolności wypowiedzi, właśnie ze względu na nieproporcjonalność działań, różnicę w sytuacji procesowej stron, a przede wszystkim błędnie identyfikowane interesy stron oraz granice przedmiotu ochrony” – napisał zastępca RPO.

W odpowiedzi wojewoda mazowiecki ocenił, że treść uchwały „mieści się w uprawnieniu Rady do wyrażania stanowiska wobec konkretnego problemu, istniejącego w gminie”.

„Nie można co do zasady odmawiać Radzie możliwości podjęcia uchwały w sprawie istotnej dla gminy i społeczności lokalnej. Nie można jej odmówić także w sprawie, w której właściwy do podjęcia działań jest organ wykonawczy gminy, jeśli uchwała wyraża jedynie opinię rady na jakiś temat, a nie zawiera polecenia dla organu wykonawczego” – wyjaśnił Frankowski.

Według organu nadzoru gminie przysługuje ochrona prawna dóbr osobistych, co wynika z zapisów kodeksu cywilnego oraz orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Łodzi, jednak z zastrzeżeniem, że ochrona dóbr osobistych „winna mieć charakter wyjątkowy”.

„W tym stanie prawnym czynności nadzorcze wobec przedmiotowej uchwały, jak wskazano, nie zostały podjęte. Wobec tego, opierając się również na analizie funkcjonowania Gminy Jasieniec (…) należy wyrazić pogląd, iż brak jest rzeczywistych podstaw do żądania stwierdzenia nieważności przedmiotowej uchwały na drodze sądowej” – poinformował Mariusz Frankowski.

„Orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje na słuszność prezentowanego wyżej stanowiska organu nadzoru o dopuszczalności tzw. uchwał intencyjnych, z zastrzeżeniem niedopuszczalności wydawania poleceń organom wykonawczym, choć oczywiście można odnaleźć poglądy przeciwne, zarówno w orzeczeniach sądów, jak i w rozstrzygnięciach organów nadzoru” – wyjaśnił wojewoda.

Frankowski dodał, że w tej konkretnej sprawie uchwała rady gminy odnosi się do istniejącego w prawie powszechnie obowiązującym uprawnienia do ochrony dobra osobistego osoby prawnej, zatem „nie kreuje nowej sytuacji prawnej”. 

„Oczywiście można by ją uznać za nadmiarową i w gruncie rzeczy zbędną w kontekście kompetencji wójta gminy, jako reprezentanta osoby prawnej, jednak należy podtrzymać pogląd, iż brak jest przesłanek do przyjęcia, iż uchwała w sposób istotny narusza prawo, a jedynie takie ustalenie – stwierdzenie kwalifikowanej niezgodności z prawem – daje podstawę do stwierdzenia nieważności uchwały, czy to przez organ nadzoru, czy sąd administracyjny” – skwitował Frankowski.

mc/

Czytaj też: