Innowacyjny Samorząd 2025: Rybnik z nagrodą za walkę z marnowaniem żywności

Rybnik został uhonorowany przez kapitułę konkursu Innowacyjny Samorząd za pionierski projekt – Rybnicki Model Gospodarki o Obiegu Zamkniętego. Inicjatywa przeciwdziała marnowaniu żywności, a jednocześnie integruje społeczność lokalną.

Projekt opiera się na współpracy władz lokalnych, placówek oświatowych, organizacji pozarządowych (m.in. Stowarzyszenia Pomocownia, Fundacji „Byle do wiosny” oraz Superfundacji), przedsiębiorców i mieszkańców. System obejmuje kuchnię społeczną „Wspólny Stół”, sieć lodówek społecznych w różnych dzielnicach miasta, warsztaty gastronomiczne oraz kampanie edukacyjne, które razem tworzą spójny mechanizm zarządzania nadwyżkami żywności.

„W 2024 roku uratowaliśmy przed zmarnowaniem ponad 32 tony żywności” – powiedział Wojciech Kiljańczyk, zastępca prezydenta Rybnika.

Centralnym elementem projektu jest kuchnia społeczna „Wspólny Stół”, prowadzona przez pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej i wolontariuszy. Zagospodarowywane przez nią nadwyżki żywności pochodzą ze sklepów wielkopowierzchniowych (za pośrednictwem Śląskiego Banku Żywności), lokalnych sklepików, restauracji, publicznych stołówek oraz od mieszkańców. Przygotowane przez „Wspólny Stół” posiłki trafiają do potrzebujących na miejscu oraz poprzez pięć dostępnych przez całą dobę lodówek społecznych rozmieszczonych w różnych dzielnicach miasta.

„W ten sposób pomagamy nie tylko seniorom i osobom, które są samotne, ale również tym wszystkim, którzy pozostają w kryzysie bezdomności albo w innych kryzysach” – powiedział Kiljańczyk. „Z jednej strony nie marnujemy żywności, czyli dbamy o gospodarkę o obiegu zamkniętego, ale również wspieramy lokalną społeczność” – dodał.

W realizacje projektu zaangażowani są również uczniowie Rybnickiego Centrum Edukacji Zawodowej. 50 młodych adeptów gastronomii, pod okiem nauczycieli, uczy się gotować, wykorzystując wyłącznie produkty uratowane przed zmarnowaniem.

Mieszkańcy są z kolei zachęcani do dzielenia się żywnością poprzez lodówki społeczne, a lokalni przedsiębiorcy przekazują do systemu niesprzedane posiłki i produkty.

Rybnik stawia na edukację, by zmieniać nawyki mieszkańców. Kampanie „Uwolnij krauzy z piwnicy” oraz „Krauza smakowitości” promują korzystanie z wielorazowych słoików zamiast jednorazowych opakowań. Dzięki temu żywność przekazywana potrzebującym nie generuje dodatkowych odpadów.

Rybnicki projekt łączy cele ekologiczne i społeczne - nie tylko zmniejsza marnowanie żywności, ale także wzmacnia więzi społeczne, angażując mieszkańców, przedsiębiorców i organizacje w działania na rzecz wspólnego dobra.

mam/